Naast behandeling van klachten is de gemeentelijke ombudsman bevoegd onderzoeken op eigen initiatief te doen. Aan een dergelijk onderzoek hoeft geen specifieke klacht ten grondslag te liggen. Ook zonder klachten over een specifiek onderwerp kan de ombudsman een onderzoek over een bepaald onderwerp starten. De ombudsman deed in het verleden onderzoek naar schuldhulpverlening (‘De Kredietbank Rotterdam is in balans’), de gemeentelijke basisadministratie (‘Opsporing verzocht’) en parkeervergunningen (‘Parkeerservice 010, hoeveel sch(r)ijven?’). Deze onderzoeken zijn gepubliceerd op de website van de ombudsman.

De ombudsman doet nu een onderzoek op eigen initiatief naar re-integratie in het kader van de wet Werk en bijstand (WWB). Of met andere woorden: een onderzoek hoe de gemeente Rotterdam ervoor zorgt dat werkloze Rotterdammers met een bijstandsuitkering weer instromen naar de arbeidsmarkt of op een andere manier deelnemen in de samenleving.

Re-integratie is er op gericht langdurige werkloosheid terug te dringen en mensen onafhankelijk te maken van de bijstand. De werkwijze van de gemeente Rotterdam wordt in het onderzoek in kaart gebracht, mogelijke knelpunten worden benoemd en er worden aanbevelingen aan verbonden. Ook komen in het onderzoek de ervaringen van uitkeringsgerechtigden met het re-integratietraject aan bod. Van 12 november 2014 tot 12 december 2014 stelde de ombudsman het meldpunt Re-integratie WWB open. Rotterdammers met een uitkering konden de ombudsman bellen over hun ervaringen met de Rotterdamse aanpak.

Aanleiding voor de ombudsman voor het onderzoek waren klachten die de ombudsman ontving van uitkeringsgerechtigden die deelnamen aan een gemeentelijk re-integratietraject. Uit de klachten blijkt dat het re-integratietraject erg ingrijpt in het persoonlijk leven van de uitkeringsgerechtigden. De klachten varieerden van onbehoorlijk gedrag van medewerkers van de afdeling Werk en Inkomen, een gebrek aan maatwerk, het verplichte vegen in het kader van WerkLoont, opgelegde activiteiten die de kans op werk niet vergroten, een agressieve toonzetting in brieven tot intimidatie op de werkvloer.

De ombudsman is momenteel bezig met de afronding van het onderzoek naar re-integratie. De ombudsman verwacht het onderzoek in de laatste week van mei 2015 te kunnen publiceren.